In een coole co-workingspace vlak aan het kanaal trof onze redacteur Annelies en Loïck, de al even coole werknemers van FoodWIN: een Brusselse vzw die op alle fronten strijdt tegen voedselverspilling. Een gesprek over verlepte sla, apps versus voedselbanken, en uw koelkast.
Annelies kijkt mij schuin van onder haar wenkbrauwen aan. “Bananenbrood is stilaan een beetje cliché zeker?” Ook Loïck moet even nadenken voor hij antwoordt, maar vervolgens zegt hij gedecideerd: “soep, sowieso.”
De vraag die ik hen gesteld heb? Geen geval van misplaatste curiositeit naar de inhoud van hun lunchpakket of volgende knabbeltje, no sir, wel een gericht polsen naar hun lievelingstip om restjes weg te werken. Ik ben immers te gast bij FoodWIN, hét aanspreekpunt for all things voedselverspilling.
Je kent het gegeven ongetwijfeld: kijkend naar het nieuws of een documentaire, lezend in het betere opiniërende weekblad, word je overmand door een verlammende onmacht. Het gevoel dat je wel iets wilt doen aan klimaatverandering, maar geen idee hebt waar te beginnen.
Want je reist al met de trein, je gebruikt wasbare wattenschijfjes in plaats van de wegwerpvariant, je draait enkel volle wasmachines, en dat kikkererwten en linzen prima vleesvervangers zijn, is voor jou al lang geen geheim meer. En toch blijkt het niet genoeg om de dorst van dat knagende geweten te lessen.
Herkenbaar? Dat dacht ik al. Dus laat ons eens naar uw koelkast kijken, en de 369 euro die er voor het grijpen ligt.
Supermarkten en superverspillers
Voedselverspilling is verantwoordelijk voor 8% van de globale uitstoot aan broeikasgassen. Dat is ruim 4 keer zoveel als het aandeel van de luchtvaart (1,9 %), of om het nog tastbaarder voor te stellen: mocht ‘voedselverspilling’ een land zijn, dan was het de derde grootste vervuiler wereldwijd, na China en de Verenigde Staten, volgens de website ‘Our World in Data’. En binnen die 8% is de eindconsument veruit de grootste verspiller, aldus Annelies.
Wanneer het op vervuiling aankomt, wijzen we vaak – terecht – naar de grote bedrijven veeleer dan naar het individu. Voor voedselverspilling ligt dat toch enigszins anders.
Volgens een studie van Fusions, uitgevoerd in 2016, zijn in Europa de consumenten verantwoordelijk voor 53 % van alle voedselverspilling, de supermarkten daarentegen slechts voor 5 %. Annelies verklaart: “de consument is nu eenmaal de grootste groep, we zijn letterlijk met miljoenen. Als iedereen een beetje weggooit, is dat meteen heel veel.”
Net daardoor kan de consument een heel groot verschil maken: verandert het gemiddelde huishouden zijn gedrag ten goede, dan heeft dat een gigantische impact. En dat is precies wat FoodWIN wilt teweegbrengen.
Food Waste Mission BXL
De reikwijdte van FoodWIN is indrukwekkend: de vzw werkt samen met lokale overheden, ze coördineert de Food Waste Alliance, sensibiliseert consumenten samen met HelloFresh, en ze geven advies aan grootkeukens in ziekenhuizen, scholen en bedrijven.
Annelies overdrijft niet als ze zegt dat hun actieradius breed is. En nu – om meer specifiek het individu en huishoudens te bereiken – is er de Food Waste Mission. De Food Waste Mission is een actie waarbij huishoudens zich gedurende 5 weken laten begeleiden via e-mail.
Deelnemers krijgen onder andere tips over koelkastindeling, houdbaarheidsdata, en maaltijdplanning. Het ABC van preigroen en bloemkoolbladeren, rechtstreeks toepasbaar op uw groenteschuif.
De actie ging eerder door in Brugge, waar het een groot succes was. Loïck: “Aanvankelijk mikten we op 500 deelnemers. Dat werden er uiteindelijk meer dan 750, die ook vandaag nog contact houden.”
Het community-gevoel bleek groot, glundert Annelies, “de deelnemers sturen elkaar nog geregeld tips op de facebookpagina, zo blijft het project verder leven.”
Nu richt de vzw haar pijlen op Brussel, en wederom is de ambitie groot: ze streven naar minstens 1000 Brusselse huishoudens, in al hun variëteit. En ook hier lijkt het aan te slaan. De actie gaat pas van start op 6 september, maar nu al zijn er meer dan 150 kandidaten.
Inschrijven is gratis, of beter gezegd, een regelrechte kostenbespaarder: het gemiddelde huishouden kwakt per jaar 369 euro in de vuilbak. Na de actie zal dat gegarandeerd een pak minder zijn, zegt Loïck, en met blijvend effect.
“Bewustwording en kennisverspreiding zijn dé oplossing om voedselverspilling tegen te gaan.”
Foodwin vzw richt nu haar pijlen op Brussel, en wederom is de ambitie groot: ze streven naar minstens 1000 Brusselse huishoudens, in al hun variëteit.
Transparantie?
Niet enkel FoodWIN speelt in op de bewustmaking van de consument. De laatste jaren zagen we de opkomst van apps die actief strijden tegen voedselverspilling door de overschotten in winkels aan te bieden aan een verlaagde prijs. Begin juni werd nog de Phenix-app gelanceerd in België, maar TooGoodToGo blijft veruit de bekendste.
Dergelijke apps kunnen natuurlijk alleen bestaan omdat er nog steeds aanzienlijke overschotten liggen in de winkels. Exacte aantallen en overproductie blijven blinde vlekken, en wat met de voedselbanken, die afhankelijk zijn van deze overschotten?
Loïck roept op tot meer transparantie: “Er is een gebrek aan algehele transparantie in de voedselketen, waardoor het heel moeilijk te bepalen is wat de overschotten zijn en waar ze naartoe gaan.
Daarom pleiten we ook steeds voor het meten van voedselverspilling, en het bekendmaken van deze cijfers. Alleen zo kunnen we het probleem bij de bron aanpakken en vermijden dat preventie een secundaire strategie wordt, of dat sociale schenkingen afnemen ten nadele van commerciële oplossingen.”
Er is een gebrek aan algehele transparantie in de voedselketen, waardoor het heel moeilijk te bepalen is wat de overschotten zijn en waar ze naartoe gaan.
Loïck, medewerker van FoodWIN
Kijken, ruiken, proeven: de Veilige Drievuldigheid
In een ideale wereld hebben we natuurlijk minder en minder nood aan apps die wegkwijnende waar aan de man trachten te brengen, maar het is duidelijk dat er iets beweegt in de maatschappij, en stilaan ook in het bedrijfsleven.
Loïck: “We beginnen die mental shift inmiddels ook te zien bij voedingsbedrijven. Voor bepaalde producten – zoals deegwaren en zuivel – zien we een verschuiving in houdbaarheidsdata van TGT (te gebruiken tot) naar THT (tenminste houdbaar tot), zelfs al gaat dit tegen hun eigen financieel belang in. Danone is daar een mooi voorbeeld van.”
Resten ons nog enkele laatste profetische woorden van Loïck. “Los van vlees – en visproducten, durf meer te vertrouwen op uw eigen zintuigen om te beslissen of iets nog eetbaar is of niet. Kijken, ruiken, proeven. Als alle drie OK zijn, kan je het perfect consumeren.”
Kijken, ruiken, proeven: uw nieuwe Veilige Drievuldigheid. Zo. Schrijf u zeker in voor de Food Waste Mission op www.foodwastemission.be, en mocht u toch nog op zoek zijn naar een goed recept voor bananenbrood, geef mij dan gerust een seintje.
en auteur van het boek ‘Canis’.
FREE.BRUSSELS 