Spreek mijn gebaar

Geheimzinnige ‘spreek mijn gebaar’-posters verfraaiden dit academiejaar de Brusselse straten. Redacteur Ella Oelbrandt ontdekte na lang zoeken wie erachter zat: een groep studenten van het RITCS. Hun doel? Gebarentaal als universele taal dichter bij de Brusselaar brengen.

Gebarentaal-for-dummies, dat was de insteek van de tientallen posters die RITCS-studenten verspreiden over Brusselse straten. De studenten vinden dat gebarentaal een originele manier kan zijn om in het taalgekleurde Brussel boodschappen over te brengen.

Voor de kenners: gebarentaal is natuurlijk zelf heel divers. Er is een onderscheid tussen Vlaamse gebarentaal (VGT) en Frans-Belgische of Waalse gebarentaal (LSFB). Beide talen hebben dezelfde stam maar zijn na verloop van tijd uit elkaar gegroeid.

Wil je zelf de kneepjes van het vak leren? De studenten van het RITCS categoriseerden verschillende thema’s en verspreidden die via mysterieuze posters: van een ludieke café-editie tot een algemene alfabet-editie.

• 

• 

• 

#flashback

Een jaar geleden ging het filmpje van de Nederlandse gebarentolk Irma Sluis viraal. Toen de Westerse wereld in paniek was en er een overrompeling was in de winkels, moest ze het woord ‘hamsteren’ vertalen. Grote hilariteit in het begin, maar het had wel effect: mensen werden zich bewust van het graaigedrag in het winkels.

Ook nu wordt er nog altijd live getolkt tijdens de persconferenties van de veiligheidsraad. Deze taak is in Vlaanderen weggelegd voor Jaron Garitte, een 24-jarige doventolk die werkt voor Visual Box en zelf doof is. In dit interview legt hij samen met collega’s uit hoe dit allemaal in zijn werk gaat.

Vlaamse gebarentaal (VGT) is Jaron’s moedertaal, wat niet het geval is bij horende tolken. Horende tolken hebben ook diploma’s en certificaten, maar behalen dus niet het niveau van moedertaal waardoor ze bepaalde nuances missen.

Missing link

Hoe dit dan in zijn werk gaat tijdens de persconferenties? Er is een ‘tussentolk’, een horende persoon die de uitleg van bijvoorbeeld Steven Van Gucht vertaalt in gebaren, waarna de dove tolk een mooi afgewerkt en begrijpbare uitleg geeft voor de mensen thuis. Het inzetten van dove tolken was echt een primeur in België en had een positieve impact, zoals een betere zichtbaarheid en meer respect.

Een straatbeeld vol mensen met mondmaskers blijft natuurlijk een pittige uitdaging voor doven om te communiceren met horende mensen. Orale componenten en gezichtsuitdrukkingen zijn niet of minder zichtbaar, waardoor een belangrijk onderdeel van de grammatica van VGT verloren gaat.

Voor Jaron Garitte is creatief zijn de boodschap. Samen met horende tolken werkt hij nieuwe strategieën uit om niet-zo-evidente woorden zoals ‘huidhonger’ om te zetten in meerdere gebaren. Nieuwsgierig? Enkele videos van Jaron Garitte met uitdrukkingen vind je hieronder: